[b]Komunikacja [/b]jest istotnym i ważnym czynnikiem, który wpływa na poprawne funkcjonowanie określonego zespołu. Niepełnosprawność może ograniczać, utrudniać a także wpływać na odbiór określonego komunikatu. W przypadku osób z niepełnosprawnością dotyczy to zarówno ograniczeń fizycznych, jak też ograniczeń psychicznych. Dlatego niezwykle istotne jest aby w trakcie komunikowania się z osobą z niepełnosprawnością mieć świadomość  z jakiego rodzaju schorzeniem funkcjonuje, aby proces komunikowania odbył się na jak najwyższym poziomie. Umiejętność łatwego porozumiewania się, pozwala na przekształcanie pomysłów w czyny oraz sprawia, że cele jakie zostają wyznaczone stają się możliwe do zrealizowania[sup]1[/sup]. Aby proces komunikowania przebiegł sprawnie i aby został osiągnięty cel należy najpierw zrozumieć czym jest sama komunikacja. Słowo [b]komunikowanie [/b]wywodzi się z języka łacińskiego, od słowa [i]communicare[/i] i oznacza wymianę, łączność, rozmowę. To proces porozumiewania się, przekazywania myśli oraz emocji pomiędzy nadawcą a odbiorcą[sup]2[/sup]. Czesław Sikorski w książce Język konfliktu. Kultura komunikacji społecznej w organizacji podkreśla, że porozumiewanie się to procesy, za pomocą których jednostki mogą oddziaływać na siebie wzajemnie. Wszystkie działania jakie podejmują ludzie oraz zdarzenia, które mają miejsce w grupie posiadają aspekty komunikacyjne[sup]3[/sup]. [justify][b]Proces komunikacyjny składa się z następujących elementów:[/b][/justify] [justify][ul] [li]przejrzysta koncepcja przekazu,[/li] [li]stosowanie języka znanego odbiorcy,[/li] [li]odpowiedni środek przekazu,[/li] [li]upewnienie się o dotarciu i zrozumieniu informacji przez odbiorcę,[/li] [li]kontrolowanie reakcji odbiorcy,[/li] [li]otrzymanie informacji zwrotnej na przekazany komunikat[sup]4[/sup].[/li] [/ul] [/justify] [justify][/justify] [justify][u]W literaturze naukowej wyróżnia się dwie podstawowe formy komunikacji: interpersonalną oraz pisemną.[/u][/justify] [justify][/justify] [justify][b]Komunikacja interpersonalna[/b][/justify] [justify]To jasny i skuteczny sposób kontaktowania się z jednostkami, które należą do grupy. Proces ten odbywa się również z osobami spoza struktur organizacji. Osoby posiadające zdolność komunikacji interpersonalnej potrafią uważnie słuchać oraz budować pozytywne relacje z innymi. W sposób jasny i łatwy do zrozumienia przekazują swoje myśli i opinie, logicznie przedstawiają konkretne informacje. Dbają aby każdy otrzymywał informacje, które ułatwią postępy pracy i pozwolą na sprawniejsze osiąganie zamierzonego celu, jaki ma organizacja.[/justify] [justify][/justify] [justify][b]Komunikacja pisemna[/b][/justify] [justify]Odnosi się do zdolności komunikowania się w formie pisemnej. Jednostki, które potrafią kontaktować się w ten sposób mają szczególne zdolności do organizowania oraz jasnego i wyraźnego przekazu swoich myśli w kontaktach formalnych, jak i nieformalnych. Są zdolne do dostosowania swojego przekazu do okoliczności, używając odpowiedniego słownictwa. Ich celem jest jak najlepsze skomunikowanie się z resztą osób w grupie[sup]5[/sup].[/justify] [justify][/justify] [justify]Oprócz dwóch podstawowych form komunikowania się, które zostały wymienione powyżej występują jeszcze inne formy, o których należy wspomnieć. To komunikacja pionowa oraz pozioma. [/justify] [justify][/justify] [justify][b]Komunikacja pionowa[/b] to komunikacja płynąca w górę i w dół organizacji, wzdłuż linii służbowego podporządkowania. Zwykle odbywa się pomiędzy jednostkami na wyższych i niższych szczeblach danej organizacji, na przykład liderem a podwładnymi. Istotne jest, że w tym sposobie kontaktowania się mogą uczestniczyć tylko dwie osoby.[/justify] [justify][/justify] [justify][b]Komunikacja w górę [/b]to wiadomości, które wychodzą od podwładnych do liderów czy bezpośrednich przełożonych. Treści jakie przekazywane są  z dołu do góry to zwykle wnioski, prośby lub informacje, które mogą być znaczące dla jednostek znajdujących się na wyższych szczeblach organizacji.[/justify] [justify][/justify] [justify][b]Komunikacja w dół[/b] zachodzi w momencie, gdy przekaz następuje od przełożonego do podwładnych. Treść takich komunikatów to zwykle dyrektywy, które dotyczą sposobu wykonywania określonych obowiązków. Przydział nowych zadań, ocena osiągnięć pracownika oraz informacje, które w opinii lidera wyższego szczebla będą mieć znaczenie dla lidera znajdującego się na niższym poziomie.  [/justify] [justify][/justify] [justify][b]Komunikacja pozioma [/b]występuje zwykle pomiędzy osobami znajdującymi się na równorzędnych stanowiskach w hierarchii organizacyjnej. Ułatwia ona koordynację między niezależnymi jednostkami. Pomaga również we wspólnym rozwiązywaniu konfliktów oraz opracowywania nowych metod, wpływających na efektywność organizacji[sup]6[/sup]. [/justify] [justify][/justify] [justify][b]W trakcie procesu komunikowania się z osobami z niepełnosprawnością należy pamiętać, że:[/b][/justify] [ul] [li]w trakcie rozmowy z osobą na wózku inwalidzkim lub osobą niskorosłą należy przyjąć taką pozycję, aby utrzymać swobodny kontakt wzrokowy, bez konieczności zadzierania głowy,[/li] [li]w przypadku osób, które mają problem z mówieniem bądź poruszaniem się, ważne jest aby dopasować temp wypowiedzi do możliwości odbiorcy, dając czas na reakcję zwrotną,[/li] [li]osobom niewidomym i słabowidzącym należy wyraźnie zakomunikować, że w danym momencie komunikat jest kierowany właśnie do nich,[/li] [li]w rozmowie z osobami niesłyszącymi oraz niedosłyszącymi należy upewnić się czy dana osoba chciałaby korzystać z pomocy tłumacza, czy komunikować się poprzez zapiski bądź czytanie ust. mówić wyraźnie i z twarzą zwrócą w kierunku rozmówcy. W trakcie wypowiedzi należy robić przerwy ponieważ czytanie z ruchu warg jest trudnym i ciężkim procesem, który wymaga skupienia.[/li] [li]należy budować krótkie i jednoznaczne zadania,[/li] [li]nie należy rozmawiać, pytać osoby z niepełnosprawnością o jej problemy, chorobę przy innych osobach (chyba, że sama się na to zgodzi)[sup]7[/sup].[/li] [/ul] [justify][/justify] [justify] Aleksandra Surma-Wiśniewska, Trener pracy[/justify] [justify]_____________________________[/justify] [justify][i][size=2]1. Zob. D. Carnegie, I ty możesz być liderem, Wydawnictwo Studio EMKA, Warszawa 1995 s. 36[/size][/i][/justify] [justify][size=2][i]2.  Zob. K. Bargiel - Matusiewicz, Negocjacje i mediacje, Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa 2010, s. 9-10[/i][/size][/justify] [justify][size=2][i]3.  Zob. Cz. Sikorski, Język konfliktu. Kultura komunikacji społecznej w organizacji, C.H. Beck, Warszawa 2005, s. 76[/i][/size][/justify] [justify][size=2][i]4.  Zob. J. Penc, Komunikacja i negocjowanie w organizacji., Difin, Warszawa 2010, s. 133[/i][/size][/justify] [justify][size=2][i]5.  Zob. B. K Simerson., M. L. Venn, Menedżer jako lider, Oficyna Wolters Kluwer, Warszawa 2010, s. 196-197[/i][/size][/justify] [justify][size=2][i]6.  Zob.  R. Grifiin W., Podstawy zarządzania organizacjami, op. cit. , s. 560-562[/i][/size][/justify] [justify][size=2][i]7. Zob. M. Cyrklaff-Gorczyca (red.), Jak komunikować się z osobami z niepełnosprawnościami i problemami natury psychicznej. Poradnik dla pracowników Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, Toruń 2020[/i][/size][/justify] [justify][/justify]